Chế độ ăn cho người tiểu đường mà các nhà nghiên cứu đưa ra dành cho người bị bệnh tiểu đường. Cùng với nhịp sống hiện đại ngày nay thì bệnh tiểu đường không còn là bệnh hiếm gặp hay bệnh của “người giàu” như trước đây nữa, bệnh tiểu đường có thể gặp được ở bất cứ người nào ngay cả nông thôn, nhưng hầu hết các trường hợp, bệnh tiểu đường có thể ngăn ngừa được với những thay đổi lối sống lành mạnh.

Một số thậm chí có thể kiểm soát được đường máu mà không cần sử dụng một biện pháp y tế nào can thiệp. Thực hiện các bước để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường không có nghĩa là sống trong thiếu thốn, sống trong kiêng khem. Việc ăn uống đúng cách là quan trọng nhất, bạn không phải từ bỏ đồ ngọt hoàn để có một cuộc sống nhạt nhẽo. Với những lời khuyên dưới đây, trong chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường bạn vẫn có thể thưởng thức các món ăn yêu thích của bạn và chất lượng cuộc sống của bạn luôn được bảo đảm. Sau đây là những thông tin dinh dưỡng về các thành phần chất đường, đạm, chất béo mà người bệnh tiểu đường cần lưu ý: chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường

Lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống cho người tiểu đường

Carbohydrate (chất bột, đường) có ảnh hưởng lớn nhất tới lượng đường (glucose) trong máu, ngoại trừ carbohydrate là chất xơ khó tiêu hóa, chẳng hạn như vỏ ngoài của gạo lứt thì sẽ không làm tăng đường huyết ngay sau bữa ăn. Mức tiêu thụ tối thiểu được khuyến cáo của người bệnh là 130g carbohydrate tương ứng với 45 – 65% năng lượng hằng ngày. Carbohydrate được chia thành 2 loại:

• Carbohydrate phức tạp: có chỉ số đường huyết thực phẩm (GI) thấp hoặc trung bình, bao gồm: các loại rau, trái cây, ngũ cốc và đậu. Trong đó ngũ cốc nguyên hạt tốt hơn so với mì ống, bánh mì trắng, khoai tây hay gạo trắng; gạo lứt tốt hơn so với gạo trắng. Người bệnh nên sử dụng tối thiểu là 20 – 38 gam chất xơ mỗi ngày (có thể lên đến 50 gram/ngày) từ các loại thực phẩm này.
• Carbohydrate đơn giản: có trong đường mía (sucrose), đường trái cây (fructose), sữa và pho mát (đường lactose) làm tăng nồng độ glucose máu một cách nhanh chóng. Thực phẩm nhóm này thường có GI cao trên 70.

Người bệnh tiểu đường nên hạn chế thực phẩm có chỉ số GI cao, và ăn nhiều hơn thực phẩm có GI thấp. Tuy nhiên, trong chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường hàng ngày vẫn nên có sự tính toán hợp lý để cân bằng các thành phần dinh dưỡng.

Chất đạm (Protein) trong chế độ ăn uống cho người tiểu đường

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp người bệnh tiểu đường có được sức khỏe tốt

Nhìn chung, người bệnh tiểu đường nên cung cấp 12 – 20% từ protein trên tổng số calo hàng ngày, người mắc tiền tiểu đường hoặc tiểu đường typ2 cần tăng tỷ lệ protein lên 20 – 30%. Ngược lại, đối với người có biến chứng thận nên tiêu thụ protein ít hơn (khoảng 10%).

Nguồn protein từ cá, hạt đậu (đậu nành, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ…), sữa ít béo và thịt gia cầm bỏ da sẽ tốt hơn so với protein từ thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn).

Ngược lại, bệnh nhân tiểu đường có biến chứng thận nên giảm lượng tiêu thụ protein để giảm gánh nặng cho thận. Cá, các loại đậu (đậu nành, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ…), sữa ít béo và thịt gia cầm bỏ da là những nguồn protein tốt cho người bệnh tiểu đường hơn so với protein từ thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn). chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường

Chất béo (lipid) trong chế độ ăn uống cho người tiểu đường

Chất béo có thể ảnh hưởng tốt hoặc xấu, tùy thuộc vào cấu trúc hóa học và nguồn gốc của chúng. Theo đó các axit béo chưa bão hòa rất tốt cho bệnh tim mạch, còn chất béo bão hòa và chất béo trans lại có tác dụng ngược lại.

Sau đây là một số hướng dẫn về thành phần chất béo trong chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường và tim mạch:

• Tổng số chất béo từ tất cả các nguồn chất béo nên là 25 – 35% tổng số calo hàng ngày. Mỗi gram chất béo cho dù là dầu hay mỡ đều chứa 9 calo, mỗi muỗng cà phê bơ, dầu chứa 5 gram chất béo.
• Nên ưu tiên lựa chọn chất béo gồm: Axit béo không bão hòa đơn (trong dầu ô liu, dầu hạt cải, dầu đậu phộng, các loại hạt và bơ) và axit béo không bão hòa đa omega-3 (trong cá, sò ốc, hạt lanh, quả óc chó).
• Axit béo không bão hòa đa Omega-6 (trong ngô, hạt hướng dương, dầu đậu nành và các loại hạt) là sự lựa chọn thứ hai cho chất béo, chiếm 5 – 10% tổng số calo.
• Hạn chế chất béo bão hòa (trong các sản phẩm động vật, bao gồm thịt, các sản phẩm từ sữa đầy đủ chất béo, dầu dừa, dầu cọ) đến dưới 7% tổng số calo hàng ngày. chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường
• Hạn chế chất béo trans (bơ thực vật, đồ nướng, đồ ăn vặt và đồ chiên) đến dưới 1% tổng số calo.

Cần hạn chế cholesterol và muối ăn ở người tiểu đường

Người bình thường không nên tiêu thụ nhiều hơn 300 mg cholesterol mỗi ngày, còn những người có cholesterol máu cao hoặc mắc bệnh tim mạch thì không quá 200 mg. Một số ví dụ về lượng cholesterol có trong thực phẩm: 1 lòng đỏ trứng = 210mg; 1 lạng tôm = 195; 1 lạng gan có chứa khoảng 564 mg cholesterol.

Người bệnh tiểu đường có biến chứng thận nên giảm lượng natri (muối) ít hơn 1.500 mg/ngày. Do đó, họ nên tránh tiêu thụ các thực phẩm chế biến sẵn hoặc đồ muối như dưa, cà và giảm bớt muối sử dụng cho mỗi món ăn.

Người bệnh tiểu đường có nên bổ sung vitamin?

Hiệp hội tiểu đường Mỹ đã khuyến cáo người bệnh tiểu đường không nên sử dụng thường xuyên các chất bổ sung vitamin, ngoại trừ những người có biểu hiện thiếu hụt vitamin. Chẳng hạn như người đang điều trị bằng mettformin (Gluco phage) có nguy cơ thiếu hụt vitamin B12 do hoạt chất này có thể cản trở hấp thu vitamin B12.

Những chất cần cho người bệnh tiểu đường

• Canxi: có thể giúp làm giảm nguy cơ loãng xương ở người bệnh tiểu đường lớn tuổi, đặc biệt là những người ít sử dụng các sản phẩm từ sữa.
• Kali và phốt pho: người bệnh nên bổ sung đủ 3.500 mg kali từ chế độ ăn uống mỗi ngày (trừ những người bị bệnh thận hoặc sử dụng thuốc làm tăng kali máu) có trong chuối, cam, lê, mận, dưa đỏ, cà chua, đậu, các loại hạt, khoai tây, và bơ. Người bị biến chứng thận cần hạn chế kali và phốt pho, bởi nó có thể đẩy nhanh quá trình suy thận. Các thực phẩm giàu phốt pho bao gồm thịt, sản phẩm từ sữa, các loại đậu, và hạt.
• Magiê: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn giàu magiê có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường typ2 do giảm đề kháng in suliin. Nguồn bổ sung magie bao gồm bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, một số loại trái cây và rau như rau cải bó xôi, bơ, đậu…
• Alpha lipoic acid (ALA): là chất chống oxy hóa nội sinh trong cơ thể, có tác dụng rất tốt trong việc điều trị và phòng ngừa biến chứng tiểu đường. ALA được tìm thấy trong các loại rau có cải bó xôi, gan, tim, khoai tây, nấm… Tại châu Âu, ALA được xem là một loại thuốc giúp làm giảm đau, tê bì, châm chích do biến chứng thần kinh tiểu đường rất hiệu quả. Tại Việt Nam, ALA được kết hợp với nhiều thảo dược quý giúp như Nhàu, Câu Kỷ tử, Mạch môn để tạo nên sản phẩm hỗ trợ giúp ổn định đường huyết và phòng ngừa biến chứng tiểu đường hiệu quả.

Trái cây cho người bệnh tiểu đường chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường

Trái cây cung cấp dồi dào và phong phú nguồn vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên ăn lượng bao nhiêu, nên ăn loại trái cây nào để đảm bảo không tăng đường huyết thì người bệnh tiểu đường cần lưu ý. Sau đây là một số lời khuyên cho người bệnh tiểu đường cần nắm được khi sử dụng trái cây:

• Độ ngọt của trái cây không quyết định đến việc làm tăng đường huyết mà phải dựa vào chỉ số đường huyết thực phẩm GI. Những trái cây có giá trị GI thấp như: táo, lê, mơ, dâu tây, bưởi, thanh long, lựu, bơ, xoài… người bệnh tiểu đường có thể sử dụng 1 đến 2 khẩu phần ăn hàng ngày (mỗi khẩu phẩn ăn có thể nắm trọn trong lòng bàn tay). Ví dụ: Người bệnh tiểu đường có thể ăn được 1 má xoài, 2 – 3 tép bưởi. Riêng bưởi cần ăn cách xa thời gian dùng thuốc tây, vì một số loại thuốc có thể bị giảm hấp thu khi dùng cùng bưởi.
• Nên sử dụng trái cây cách xa bữa ăn chính. Thời gian tối thiểu ở mỗi lần ăn ít nhất 6h.
• Không sử dụng trái cây dưới dạng xay ép, vì đã làm mất đi hàm lượng chất xơ, khiến đường được hấp thu nhanh hơn.

Để sống chung với bệnh tiểu đường và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, bạn cần phải kiểm soát lượng đường trong máu và huyết áp ở giới hạn cho phép là những bước quan trọng nhất. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sỹ để giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng tiềm ẩn. Chế độ ăn uống hợp lý, giảm đạm (0,8 gam đạm/kg cân nặng lý tưởng/ngày). Tăng cường tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe, ít nhất 30 phút mỗi ngày. Hạn chế đồ ngọt, không hút thuốc lá và các chất kích thích khác.

Bên cạnh đó, sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược cũng là cách để hỗ trợ phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường tốt nhất. Trong đó điển hình các loại thảo dược như Khổ qua – có tác dụng kích thích tuyến tụy tăng cường tiết insulin, cải thiện sự dung nạp glucose và hỗ trợ ổn định đường huyết. Hơn nữa, sự kết hợp hài hòa giữa các thảo dược Sa sâm, Bố chính sâm, Sâm đại hành, Nam dương sâm… sẽ giúp hạ và ổn định đường huyết, giải độc và phục hồi các chức năng gan, phòng ngừa hiệu quả các biến chứng bệnh tiểu đường, nhất là biến chứng trên thận.

Chính bởi những biến chứng vô cùng nguy hiểm trên của bệnh tiểu đường, mà việc phòng tránh, phát hiện kịp thời và điều chỉnh chế độ ăn uống của bệnh tiểu đường là điều vô cùng cần thiết của bất kì ai. Đừng để bệnh tiểu đường có cơ hội cướp đi những điều tốt đẹp trong cuộc sống của bạn nhé! chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường

Viên uống SIKAI – được chiết xuất từ các thảo dược thiên nhiên như: Khổ qua, Sa sâm, Bồ chính sâm, Sâm đại hành, Nam dương sâm,…giúp hỗ trợ hạ và ổn định đường huyết, hỗ trợ giảm nguy cơ biến chứng do bệnh tiểu đường. Sản phẩm phù hợp cho đối tượng người có thể trạng đường máu cao, người bị tiểu đường và có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Mạnh Đức (tổng hợp)